مشارکت سهم آورد رسوب دامنه ها در الگوهای مختلف بارندگی به روش تعیین حجم شیارهای فرسایشی

Authors

امین ذرتی پور

دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان محمد معظمی

عضو هیات علمی دانشگاه رامین خوزستان

abstract

مقدمه و اهداف : فرسایش خاک یک پدیده بسیار پیچیده است، که دربردارنده فرایندهای برداشت و انتقال ذرات خاک می باشد. مهمترین عامل تأثیرگذار اقلیمی بر بزرگی فرسایش، تاثیر عامل شدت بارندگی آن بر هدررفت خاک است. فرسایش شیاری و سطحی نیز جزء زیرفرایندهای اصلی فرسایش آبی محسوب می شوند. بدیهی است تعیین سهم هر یک از زیرفرایندهای فرسایش آبی در هر واقعه بارندگی دارای ارزش ذاتی بالایی نظیر ارائه مدل های فرسایش در کشور است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر طول دامنه در مقدار سهم فرسایش سطحی و شیاری از منابع تولید رسوب دامنه در اراضی مارنی (مارن گچی) شیب دار در شدت بارندگی های مختلف است. مواد و روشها: به این منظور از روش تعیین حجم شیارها با روش حجم یابی پارافین مذاب در پایش تغییرات پستی و بلندی های ریز حاصل از رواناب در شرایط آزمایشگاهی، در دو طول شیب، دو درجه شیب و سه شدت بارندگی شاخص حوضه، در سه تکرار استفاده شد. نمونه های رسوب و حجم رواناب خروجی بعد از شروع رواناب در فواصل زمانی یک، دو، سه، پنج، هشت، ده، پانزده، بیست و سی دقیقه ای (به دلیل حساس بودن خاک مارن به جریان های متمرکز و تغییرات ناگهانی در حجم رسوب خروجی) در مدت 30 دقیقه بارش، نمونه برداری شد. داده های اندازه گیری شده شامل دبی رواناب، رسوب خروجی از انتهای فلوم و تعداد شیارها در هر سطح آزمایش بود. نتایج و یافته ها: نتایج نشان داد که در شدت بارندگی10 میلی متربرساعت و شیب 22 درصد هیچ گونه فرسایش شیاری روی خاک مارن رخ نداد و کلیه رسوب خروجی در انتهای فلوم ناشی از فرسایش سطحی بوده است. با افزایش طول شیب، شدت بارندگی و درجه شیب؛ مقدار کل فرسایش در کلیه تیمارها تشدید قابل توجه داشته است؛ به طوری که نرخ فرسایش سطحی از6-10×2/21 به6-10×527 کیلوگرم برمترمربع برثانیه و فرسایش شیاری از6-10×4/19به6-10×3172 کیلوگرم برمترمربع برثانیه افزایش نشان داده است. با افزایش شدت بارندگی، نسبت تغییرات هدررفت به تغییرات بارندگی (هدررفت/بارندگی)، در شدت بارندگی های پایین (10میلی متربرساعت) 5/1برابر و درشدت بارندگی های بالا (110 میلیمتربرساعت) حدود پنج برابر رشد نشان داد. نتیجه گیری: در نهایت نتیجه گیری شد دو برابر شدن طول پلات ها، در نسبت سهم فرسایش سطحی تاثیری نداشته ولیکن مقدار فرسایش شیاری را حدود 1/2 برابر افزایش داده است. بنابراین با رشد پارامترها نسبت سهم فرسایش سطحی ثابت مانده ولیکن به سهم فرسایش شیاری اضافه شده است. در بارندگی های شدید(110میلی متربرساعت)، فرسایش شیاری مقداری حدود90درصد بیلان رسوب دامنه ها را به خود اختصاص داده ولیکن فرسایش سطحی، نقشی کم تر از ده درصد از سهم رسوب دامنه را داشته است؛ درصورتی که در شدت های پایین بارندگی (10میلی متربرساعت)، فرسایش سطحی100درصد رسوب خروجی دامنه را تولید نموده است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

مشارکت سهم آورد رسوب دامنه ها در الگوهای مختلف بارندگی‌ به روش تعیین حجم‌ شیارهای فرسایشی

full text

بهینه‌سازی سهم مشارکت منابع مختلف در تولید رسوب در مناطق لسی(مطالعه موردی: حوزه آبخیز کچیک)

انگشت‌نگاری رسوبات روشی جهت شناسایی منابع رسوب و تعیین سهم مشارکت هر یک از منابع در تولید رسوب است. در این روش از یک یا چندین خصوصیت بیوژئوشیمیایی (ردیاب‌های طبیعی) استفاده می‌شود. در این تحقیق از روش انگشت‌نگاری رسوبات جهت تعیین سهم منابع مختلف رسوب در اراضی لسی بهره گرفته شد. 27 ردیاب در تمامی نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. داده‌ها از لحاظ پرت بودن بررسی شدند. سپس با استفاده از آزمون کراسکال والیس ...

full text

بررسی کارآیی ساختارهای مختلف مدل ترکیبی در روش انگشت‌نگاری رسوب برای تعیین سهم منابع مختلف رسوب ته‌نشین‌‌شده در مخزن سد خاکی لاور فین، استان هرمزگان

برای مهارکردن فرسایش و کاهش‌دادن رسوب خروجی هر آبخیز باید قسمت‌هایی از آنکه سهم‌شان در رسوب خروجی بیش‌تر است شناسایی گشته، و اقدام‌های حفاظتی بر ‌آن‌ها متمرکز شود. یکی از متداولترین روش‌هایی که در سال‌های اخیر در تعیین سهم منابع مختلف به‌کار رفته روش انگشت‌نگاری است. تاکنون ساختارهای مختلفی از این روش داده شده که لازم است کارآیی آنها نسبت به یک‌دیگر مقایسه، تا ضعف‌ها و قوت‌های آنها شناسایی ش...

full text

تعیین سهم سازندهای زمین‌شناسی در تولید رسوب معلق با استفاده از روش منشایابی رسوب (حوزه آبخیز زیارت استان گلستان)

روش منشایابی رسوب به‌عنوان روشی موفق و مؤثر برای تعیین سهم منابع رسوب در تولید رسوب در طول دو دههی اخیر به اثبات رسیده است. حوزه آبخیز زیارت در استان گلستان، یکی از منابع تأمین آب شهر گرگان است. واحدهای اصلی زمین‌شناسی این حوضه شامل شیست گرگان، رسوبات آبرفتی دوره کواترنر، سازند شمشک و خوش ییلاق است که می‌توانند نقش مهمی در فرسایش و تولید رسوب داشته باشند. برای منشایابی رسوب، 14 نمونه از رسوب م...

full text

برآورد حجم رسوب ویژه و تعیین حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش در حوضه آبخیز سرهه(رودخانه کردان) با روش MPSIAC

full text

تحلیل آورد رواناب، رسوب معلق و مواد مغذی ورودیهای مختلف به دریاچه زریوار در پایه زمانی رگبار و آب پایه

هر چند بررسی تغییرات زمانی و مکانی مولفه های هیدرولوژی اساس مدیریت صحیح و کارآی منابع آب و خاک در مقیاس حوزه آبخیز محسوب می شود، لیکن این مهم کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر همین اساس، در این تحقیق میزان آورد رواناب، رسوبات معلق و مواد مغذی محلول (نیترات و فسفات) از طریق ورودی های فعال دریاچه زریوار محاسبه و تغییرات زمانی و مکانی آن ها بررسی گردیده است. برای این منظور، 8 نقطه نمونه برداری روی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title:

پژوهش های حفاظت آب و خاک

جلد ۲۳، شماره ۳، صفحات ۳۲۷-۳۳۶

Keywords

سهم بندی آورد رسوب طول دامنه مارن گچی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com